Zahiriddin Muhammad Bobur  o’zbеk xalqining sеvimli farzandi. Otashqalb shoirning hayoti va ijodiga qiziqqan ixlosmand insonlar talaygina. Z.M.Boburning ijodiy mеrosini asrab-avaylash, ularni kеlajak avlodga еtkazish borasida rеspublikamizda bir qancha ishlar amalga oshirilgan. Ulardan eng e'tiborlisi, 1992 yil “Bobur” nomli xalqaro jamg’arma hamda “Bobur izidan” ilmiy ekspеditsiyasining tashkil etilganligidir. Ushbu ekspеditsiya a'zolari bugunga qadar 30 dan ortiq xorijiy davlatlarga 15 marotaba ilmiy safarlar uyushtirib, “ko’hna tariximizga oid va buyuk ajdodlarimiz qoldirgan noyob asarlarning asl va foto nusxalari mamlakatimizga olib kеlindi, ular asosida 30 dan ortiq kitoblar chop etildi, 27 ta hujjatli vidеofilmlar yaratildi, 300 dan ortiq Bobur va Boburiylar tarixiga oid noyob kitob va qo’lyozma asarlar ilmiy istе'molga kiritildi ”.     

• adabiyot

Маълумки, ҳар бир халқнинг, ҳар бир миллатнинг маданияти ва миллий адабий тили мавжуд. Ўзбекистон Республикаси Конститутуциясининг 4-моддасида таъкидланишича, «Ўзбекистон Республикасининг давлат тили ўзбек тилидир». Шу боис айтиш мумкинки, тилнинг ривожланиши ва шаклланишида ҳам ижтимоий тараққиётнинг роли каттадир. Айниқса, бадиий адабиёт орқали қаҳрамон ҳаётини тасвирлаш, ўй-кечинмалари, орзу-интилишларини қаламга олишда миллий тилнинг аҳамияти беқиёсдир. Қолаверса, воқеликнинг бадиий сўз ёрдами орқали образли акс эттирилишида ёзувчи халқ тилининг битмас-туганмас имкониятларидан унумли фойдаланади. Ёзувчилар бадиий тилнинг барча поэтик услубларини меъёрда қўллаб, муаллиф нутқи ва персонаж тилини акс эттиришда халқ тилига хос фразеологик бирикмалар, ўткир маъноли, фош қилувчи ибора, қочирим, киноя, кесатиқ ва муболағага бой бирикмалардан кенг фойдаланадилар. Улар, айниқса, шевага хос сўзларни меъёр билан қўллашади. Фикримизнинг исботи учун истеъдодли адиблар Ў.Ҳошимов ҳамда Ш.Холмирзаев ижодига назар ташлаймиз.

• uzbek tili

Ҳозирги кунда фан-техниканинг ривожланиши умумий таълим тизкмини жумладан унинг принциплари, мазмуни, таълим-тарбия жараёнининг шакл ва усуллари кабиларни тубдан ислоҳ килишни тақозо этмокда. Бундай муаммолардан бири -таълимни компютерлаштириш муаммосидир.

• internet

Амир Темурнинг тарихий хизматлари қанчалик улуғ бўлса, унинг фазилатлари ҳам шунча шарафли.   У – энг аввало, буюк давлат арбоби, марказлашган давлатнинг асосчиси, қонунчилик ва адолатга таянган ҳукмдор. Буюк давлат арбоби сифатида ҳам, истеъдодли саркарда сифатида ҳам етти иқлимга машҳур бўлди. Соҳибқирон яратган марказлашган давлатнинг маъмурий ҳуқуқий, ижтимоий – маънавият тизимларини ўрганишга бағишланган ўнлаб асарлар яратилди ва ҳозирда ҳам ёзилмоқда. Бу бежиз эмас, чунки ўрта асрлар тарихида, узлуксиз босқинчилик урушлари пайтида ўзининг ҳудудий ўрни жиҳатидан жуда улкан давлатни яратиш ва бошқариш учун нодир қобилият, нодир ақл – заковат, улкан тадбиркорлик ва шижоат зарур эди. Мана шундай даҳо фазилатларнинг Амир Темур сиймосида  мужассам бўлганлиги халқнинг озодликка ва адолатга бўлган орзусини амалга ошувига имконият яратди. Улкан маънавиятимизнинг ўзак томири бўлган Амир Темур сиймоси, унинг мустақил давлат яратиш салоҳияти ҳақида ўйлар эканмиз, элу юртимизни бугунги истиқлолга етаклаган, унга жуда катта тадбиркорлик ва шижоат билан йўлбошчилик қилаётган Президентимиз И.А.Каримовнинг давлатимизни бошқаришда қонунчилик ва адолатга таяниши кўз олдимизга келади. Дарвоқе, юртбошимиз “Амир Темур даврини бошқатдан ўрганишимиз лозим. Нега деганда “Темур тузуклари”ни ўқисам, худди бугунги замоннинг катта – катта муаммоларига жавоб топгандек бўламан”, деган эди. Амир Темур марказлашган давлат тизимини яратдики, бу дунёвий тараққийпарвар улкан ҳодиса ҳисобланади. Шунингдек, иқтисодий муносабатларнинг ривожи учун деҳқончилик, ҳунармандчилик, савдода муайян шарт – шароитлар, тартиб – қоидаларни давлат сиёсати тарзида амалга оширди. Солиқ тизими, мулкчиликда давлат ва жамият манфаатларига асосланиш, илм – фан, маънавият ва маърифатга ғамхўрлик қилиш, ташқи сиёсатда тадбиркорлик ва қатъиятликка таянишда ҳам ўз замонаси учун кўплаб янгиликлар яратди.

• adabiyot

Uzluksiz ta’limining dastlabki bo’g’inini maktabgacha ta’lim tashkil etadi va bu bosqich keyingi ta’lim turlariga bola ongiga dastlabki bilimlarni beruvchi “fundament” vazifasini bajaradi. Bu borada Prezidentimiz I.A.Karimov  shunday deydi: “ Ko’p yillik ilmiy kuzatish va tadqiqotlar shuni ko’rsatadiki, inson umri davomida oladigan barcha informatsiyaning 70 foizini 5 yoshgacha bo’lgan davrda olar ekan”. Shu jixatdan ushbu ta’lim bosqichidagi muammolarni o’z vaqtida aniqlash va bartaraf yetish xar bir pedagoglarga muhim vazifa yuklaydi.                Sog’lom bolani tarbiyalash masalasiga  yurtimizda asosiy e’tibor qaratilgan bo’lib, bir necha yil nomlari  ona va bolani ularni har tamonlama himoya qilishga, rivojlantirishga yo’naltirilgan bo’lib,  uning yorqin misoli sifatida 2014- yilni “Sog’lom bola yili”  deb nomlanishidan ham anglash mumkin. Sog’lom bolani tarkib toptirish  juda ko’p omillarga bog’liq bo’lib, bolaning kamolot mezonlaridan biri uni psixikasini har tamonlama rivojlantirishdir. Bolaning psixik taraqqiyoti unda sezgi, idrok, diqqat, xotira, nutq, hayol va tafakkurning rivojlanishi  bilan uzviy bog’liq.

• nutqni rivojlantirish

Abdulla Qodiriy 1914-1916-yillar oralig’ida o’zining “Baxtsiz kuyov”, “Juvonboz”, “Uloqda” singari badiiy pishiq asarlarini e’lon qildi. “To’y”, “Ahvolimiz”, “Millatimga bir qaror”, “Fikr aylag’il” kabi  ajoyib she’rlar yozdi. Biroq shunday bo’lsa-da, Qodiriy o’zini yozuvchi yoki shoir, asarlarini esa chinakam badiiyat maxsuli deb sanamagan. Chunki yozuvchining ijodi ayni inqilobdan keyingi yillarda o’zining qizg’in pallasiga kirdi. Boisi 1917-yilgacha bo’lgan davrda Qodiriy kundalik matbuotda havaskor yozuvchi sifatida ishtirok etib keldi. Zamonasining asl farzandi, vijdoni uyg’oq kishisi sifatida zulm o’chog’iga aylangan podsho hukumatiga qarshi norozi ruhda ulg’aydi. Ammo o’z kayfiyatini ochiq namoyon etishning iloji bo’lmaydi. “Buyuk Oktyabr” esa yozuvchiga ana shunday imkoniyatni yaratib berdi. Yozuvchi inqilobning mamlakatda katta o’zgarishlar yasashini bilgan, shuning uchun ham uni zo’r ishtiyoq bilan kutib olgan. Shu voqeadan keyin Qodiriy davlat ishlariga faol aralashadi, matbuot idoralarida, jumladan, “Ishtirokiyun”, “RosTA” gazetalarida adabiy xodim, muhbir bo’lib  ishlaydi, rahbarlik qiladi. Bu hol unga uzoq yillardan buyon qalbida tugub yurgan orzu-istaklarni oshkor etish uchun zamin hozirladi.

• adabiyot

Biz sog’lom avlodni tarbiyalab voyaga yetkazishimiz kerak. Sog’lom kishi deganda faqat jismoniy  sog’lomlikni emas, balki sharqona axloq-odob va  umumbashariy  g’oyalar ruhida kamol topgan kishini  tushunamiz.

Islom Karimov  

Bugungi kunda  mustaqil O’zbekistonimizda yosh avlodni har tomonlama yetuk, aqlli, axloqli, odobli kishilar sifatida tarbiyalash, kamol toptirish pedagogika sohasida muhim vazifa hisoblanadi.

• ta'lim tarbiya

Использование информационных технологий в обучении истории русского языка существенно меняет  взаимоотношения между  преподавателем и студентом. Для первого самое главное грамотно и точно поставить цель обучения, т.е. он должен первоочередной создать условия  для обучающегося.

         Общеизвестно, что использование компьютерных возможностей в процессе обучения   неограничены. Можно разнообразить занятие языка и литературы, живопись и музыку и т.п., т.е. всё то, что вызывает интерес у студентов и активизирует их, оживляет процесс

         Использование возможностей компьютера значительно улучшает качество занятия, так как даёт возможность сделать наглядный материал более доступным

• rus tili

          «Инсонни, унинг маънавий оламини кашф этадиган яна бир қудратли восита борки, у ҳам бўлса, сўз санъати, бадиий адабиётдир. Адабиётнинг инсоншунослик деб, шоир ва ёзувчиларнинг эса инсон руҳининг муҳандислари, деб таърифланиши бежиз эмас, албатта.»- дейди Юртбошимиз И.А.Каримов .

          Юртбошимизнинг бу сўзларини машҳур сўз заргари Абдулла Қаҳҳор ижоди  орқали кўришимиз мумкин.Абдулла Қаҳҳор ўз она тилимиздан ниҳоятда моҳирона фойдалана олган десак янглишмаймиз.Абдулла Қаҳҳор ҳикояларидаги сўзлар халқ дилидан чиққан халқ тилидир.

• adabiyot

Ўхшатишга атама сифатида луғатларда бир-бирига яқин бўлган таърифлар берилган. Чунончи,” Адабиётшунослик терминлари луғати”да:”нарса,ҳодиса ёки тушунчани маълум умумийликка, ўхшашликка эга бўлган бошқа нарса, ҳодиса ёки тушунча билан чоғиштириш”[1], деб кўрсатилса,”Ўзбек тилининг изоҳли луғати”да:”икки нарса ёки воқеа-ҳодисалар ўртасидаги ўхшашликка асосланиб, уларнинг бири орқалииккинчисининг белгисини, моҳиятини тўлароқ, бўрттириброқ кўрсатиб беришдан иборат бадиий тасвир воситаси, кўчимнинг содда тури” — деб изоҳланади. “Философия луғати”да:”айнан бирдай бўлмаган объектлар ўртасидаги баъзи томонлар, сифатлар ва муносабатлардаги ўхшашликларни аниқлаш, мувофиқлик юзасидан хулоса чиқариш –шундай ўхшашлик асосида қилинадиган хулосалардир”, деб ўхшатишга таъриф-тавсиф берилади.

• adabiyot

Миллий истиқлол шаротида ёш авлодни ҳар томонлама баркамол қилиб тарбиялаш ҳозирги ижтимоий-сиёсий мафкуранинг асосий вазифаларидан биридир. Инсоннинг маънавий-руҳий олами, онги, тафаккури, дунёқараши ва профессионал қиёфаси хусусида баҳс юритувчи асарлар шарқ адабиёти тарихида жуда кўп учрайди. Адабиётни инсоншунослик дейилишининг асосий сабабларидан бири шунда.

Улуғ шоир Алишер Навоийнинг бадиий ижод соҳасидаги кашфиётларидан бири – инсоннинг баркамол сиймосини яратишдир. Навоий ғазалларидаги образлардан бири–комил инсон образидир. Комиллик тўғрисида сўз юритилган айрим қадимий китобларни ўқиганда, комиллик мақоми замин одамига насиб этмайдиган бир нарсага ўхшаб кўринади. Тўғри, комил инсон мартабасига юксалиш машаққатли – риёзат ва заҳматни талаб этадиган иш. Тасаввуфий мазмундаги комиллик шартлари янада оғирроқ. Лекин Навоий масалани мураккаблаштирмайди. Аксинча, ҳар қандай қийинчилик ва мураккабликларнинг осон ҳал этиш йўлларини кўрсатади.

• uzbek tili

Бир гап таркибида бир турдаги бўлаклар бирдан ортиқ ҳолда қатор келиши мумкин: Сарой учун аллақанча тахта, ёғоч, тунука  олдириб қўйган (С.Аҳмад). Бу мисолда “тахта, ёғоч, тунука” бўлаклари воситасиз тўлдирувчи вазифасида келган. Бундай бирдан ортиқ қатор келган бир турдаги бўлаклар гапнинг уюшиқ бўлакларини ташкил қилади. Бундай бўлакли гаплар уюшиқ бўлакли гаплар ҳисобланади (1).

• Uzbek adabiyoti

Баркамол авлодни тарбиялаш, ўзининг маънавий-маърифий, ташкиилй-услубий, ижтимоий-иқтисодий жиҳатлари билан мураккаб ва масъулиятли динамик жараёндир.

— соғлом болаларда шахс камолати босқичлари асоисда Ватан туйғусини шакллантириш ва бунда улар онгига Она тупроқ, Она Ватан, Ватан соғинчи, Ватан қайғуси каби тушунчаларга ҳурмат уйғотиш;

— бола тарбиясида «Баркамол авлод», «Комил шахс», «Олим», «Паҳлавон», «Аллома», «Мутафаккир», «Донишманд» каби камолат босқичларидан аниқ далиллар асосида ибрат-намуна тизимидан кенг фойдаланиш лозим;

      Бугуниги  куннинг келажагини  белгилаш  ва таьминлаш кўп жихатдан ҳозирги ёш авлодни дунёқараши кенг маьнавий етук қилиб тарбиялашга боғлиқ.

• madaniyat

Эффективность обучения аудированиюзависит, в первую очередь, от заинтересованности обучающегося в понимании содержания речи. Однако в практике преподавания часто приходится сталкиваться с тем, что обучение аудированию проводится на текстах неинтересных, неинформативных, бессодержательных. Использование подобных текстов объясняется стремлением облегчить задачу обучающемуся: поскольку иноязычная форма трудна, следует все усилия слушающего сконцентрировать на ней, сделав содержание сообщения максимально простым и доступным. Основным требованием к содержанию текстов для аудирования следует считать их идейно-воспитательную ценность, содержательность или занимательность. На более продвинутом этапе следует, наряду с занимательными текстами, использовать содержательные тексты, т.е. тексты, содержащие новую и полезную для учащихся информацию. К ним относятся тексты публицистические, научно-популярные и др.

• adabiyot

Ўзбек тили системасидаги фразеологик бирликларнинг нутқда тайёр ҳолда ишлатилиши тилнинг социал ҳодисаси сифатида инсон фаолиятининг турли соҳалари билан боғлиқ бўлган вазифаларга мослашганлиги билан изоҳланади.

Сўзларнинг қўлланиш доираси ва хусусиятлари тил воситаларининг нутқ турларига кўра ажратилишини, бу ҳол эса адабий тилнинг бир қанча услубларининг жамлигидан иборат эканлигини кўрсатади.

• Uzbek adabiyoti

Yangilangan ta’lim mazmuni asosida yaratilgan darsliklarda tilshunoslikning hamma bo`limlariga mo`ljallangan mashg‘ulotlarda darslar ta’rif, qoida bilan boshlanmasdan, ya’ni o`quvchilarga bilimlar tayyor holida berilmasdan har bir mavzu uchun mo`ljallangan topshiriqlar tahlili bilan boshlanadi. Mana shu o`rinda o`qituvchi mahorati, qobiliyati, uquvi namoyon bo`ladi. Bu jarayonda bir faoliyat usulidan bosqichma-bosqich ikkinchi faoliyat usuliga o`tishi, ya’ni kuzatishdan umumiy xususiyatlari asosida guruhlashga, takrorlashdan o`xshash va farqli tomonlarini aniqlash asosida umumlashmalar shakllanadi. Shundagina berilgan topshiriqlar til hodisalarining mohiyatini ochishga xizmat qiladi.

• Uzbek adabiyoti

   Мустацил Узбекистонимиз буюк давлатчилик сари дадил одимлаётган х; озирги вактда ижтимоий хаётнинг мухим сохаларидан бири инсон маънавияти кучайди, турмуш талаби ошди.

Шуни таъкидлаш жоизки, хар бир хал к; ва унга хос булган маънавий олам, хис-туйрулар хамиша ижтимоий хаётда мухим роль уйнаб келган ва бандан кейин хам шундай булиб колади.

Кейинги вацтларда илмий психологик жамоатчилик томонидан бу мухим сохани таджик килиш учун х, аракат бошланди. Эндиликда Узбекистонда халк оммасининг маънавий ва маърифий хаётини кенг куламда урганишга эътибор кучаймокда. Бу борада Республикамиз Президенти томонидан кабул дилинган катор фармонлар мамлакатимизда халк оммасининг маънавий ва маърифий хаётини кенг к>? ламда урганилшга роят мухим дастур булиб'хизмат килмовда.

• Uzbek adabiyoti

Ўзбекистон Республикасининг “Кадрлар тайёрлаш миллий дастури” да “Ёш авлодни маънавий-ахлоқий тарбиялашда халқнинг бой маданий-тарихий анъаналарига, урф-одатлари ҳамда умумбашарий қадриятларига асосланган самарали, ташкилий, педагогик шакл ва воситалари ишлаб чиқилиб, амалиётга жорий этилади. Шахсни тарбиялаш ва уни ҳар томонлама камол топтиришнинг устуворлиги таъминланади. Умумий ҳамда педагогик маданиятни ошириш мақсадида, мамлакат аҳолиси орасидаги маънавий-маърифий ишлар такомиллаштирилиб борилади”, — деб таъкидланади (1). Шунингдек, “Кадрлар тайёрлаш миллий дастури” да мактабгача таълим – узлуксиз таълим тизимининг биринчи тури эканлиги қайд этилиб, унда мактабгача таълим муассасаларида таълим-тарбия жараёнини олиб боришга қўйилган замонавий талаблар акс эттирилган.

• UZBEK TILI

Гапириш, нутқ фаолиятининг тури сифатида, оғзаки фикр баён этишни англатади. Гапириш оқибатида муайян фикр айтилади, ушбу фикрни баён этиш нияти эса гапиришга сабаб бўлади. Саволга берилган қисқа жавоб ҳам, бутун бир монолог ҳам “фикр баёни” ҳисобланади. Гапириш уч вазифани бажаради: алоқа воситаси, ўқитиш воситаси ва ўқитишнинг амалий мақсади. Чет (рус) тилида гапириш уч қисмдан иборат нутқий фаолиятдир. Даставвал гапиришга мойиллик бўладии. Сўнгра тил воситасида фикрни баён этиш эхтиёжи туғилади. Нутқий ҳаракатни бажаришга майл пайдо бўлса, бирор ахборот етказиш, саволга жавоб қайтариш ёки нутққа боғлиқ бўлмаган ҳаракат (масалан илтимос, буйруқ ва ҳоказо) ни бажаришга киришилади. Гапиришнинг ушбу кисмида айтиш нияти ҳосил бўлади. Гапиришни ўрганишда синтагматик алоқаларнинг аҳамияти катта бўлиб, бунда сўзнинг турли бирикмаларда қўлланилиши кўзда тутилади. Гапирувчи хотирада тайёр турган сўзни ёки грамматик бирликни танлайди, одатда она тили ҳодисалари хотирада тайёр туради.

• Rus tili

Маълумки, ўзбек романчилигининг илк асари бўлмиш «Ўткан кунлар» ХХ аср мобайнида яратилган янги ўзбек адабиёти учун бадиий намуна ва адабий маҳорат мактаби ҳисобланади. Зеро илк ўзбек романида тасвирланган ва кўтарилган маънавий-ахлоқий муаммолар янги тарихий шароитда, янги авлод кишилари тақдирларида ўзига хос тарзда такрорланиши кўп бор кузатилган. Шундай бўлиши табиий ҳам, чунки чинакам бадиий асар умумахлоқ ва умумфалсафий масалаларни қайсидир даражада умумлаштириши, намунавий ҳолга келтириши тайин.

• Adabiyot